Skąd się biorą zachowania niepożądane u dzieci ze spektrum autyzmu?
Zachowania niepożądane nie są typowym objawem osiowym w spektrum autyzmu, choć niestety są tacy, który między zachowaniami niepożądanymi a autyzmem stawiają ABSOLUTNIE niesprawiedliwie znak równości. Osoby ze spektrum autyzmu wykazują deficyty w teorii umysłu. To prawda, że mają trudność w dostrzeżeniu i zrozumieniu perspektywy drugiej osoby. Niestety nauczycielom, rodzicom i specjalistom równie często brakuje zrozumienia tego samego aspektu, tzn. nie potrafią rozszyfrować teorii wrażeń i percepcji dziecka ze spektrum autyzmu.
Drogi Rodzicu, Nauczycielu, Terapeuto
- nie rozumiesz, dlaczego migocząca żarówka jest dla dziecka z ASD jak błyskawica,
- nie rozumiesz, dlaczego dzwonek do drzwi dzwoni jak tysiące kościelnych dzwonów,
- nie rozumiesz, dlaczego dziecko może potrzebować stukać stopą i biegać po klasie, aby nie spaść z krzesła,
- nie pojmujesz, że tylko serek waniliowy, ze względu na swoją gładkość, może być jednym z niewielu pokarmów, które nie sprawiają, że dziecko czuje się, jakby miało w buzi pełno kamyków.
A każde z tych znaków zapytania i zdolność odpowiedzi na nie, to także klucz to rozwiązania skąd się biorą zachowania niepożądane. Dziecko z ASD może mieć tyle samo trudności z określeniem Twoich potrzeb, co Ty. Może nie zauważyć, że dzisiejszy dzień jest dla ciebie zły. Może mówić bez końca, ponieważ nie potrafi odczytać twoich oznak nudy. Wiele zachowań dziecka może nie mieć oczywistego sensu – nie wydają się służyć żadnemu jasnemu celowi. Ale dziecko nie rozsmarowuje kupy po ścianach „celowo”, abyś płakała lub była zła.
PAMIĘTAJ!
„Szalone” zachowania, takie jak to, mają jakiś sens, przynajmniej dla dziecka, które wysyła Ci zakodowane wiadomości o ważnych dla niego sprawach – a Twoim zadaniem jest złamanie kodu, abyś mógła „odczytać” wiadomości. Zwracając uwagę na te działania w inny sposób, możesz zauważyć wskazówki, których wcześniej nie widziałaś, i znaleźć skuteczniejszy sposób pomocy dziecku. Przyjęcie takiego podejścia pomoże ci również ostrożniej reagować na te „dziwaczne” zachowania, aby nieumyślnie ich nie wzmacniać, nagradzając dziecko za czynności, które prygniatają cię do muru. Pierwszą rzeczą do zrobienia jest rozpoczęcie rejestrowania tych wybuchów. Zostań detektywem.
- Zawieś swoje osądy, co myślisz, że wiesz.
- O której godzinie te wydarzenia mają miejsce najczęściej?
- Czy to samo często zdarza się najpierw?
- Wiele zachowań jest wyzwalanych przez zdarzenie poprzedzające. Tak jak możesz nagle poczuć głód, gdy przechodzisz obok piekarni, w życiu dziecka z ASD są „wydarzenia” – rzeczy, które „wywołują” trudne zachowania.
- Możesz użyć dziennika, aby spróbować zidentyfikować te zdarzenia poprzedzające dla niektórych najtrudniejszych zachowań dziecka.
Zamiast patrzeć na zachowanie jako „złe”, sprawdź, kontekst lub środowisko, które nie jest zsynchronizowane z dzieckiem i sprawdź, co możesz z tym zrobić.
