PRZERWA MÓZGOWA W KLASIE
JAKO CZYNNIK WSPARCIA UKŁADU NERWOWEGO UCZNIÓW
Przerwy mózgowe to przerwy psychiczne, które mają pomóc uczniom zachować koncentrację i aktywną obecność na lekcji. Przeciążenia mózgu zmuszają uczniów do wyłączeń i zajęcia się czymś innym niż lekcja. Przerwy mózgowe, czyli krótkie aktywności senso-motoryczne energetyzują i relaksują dzieci, a tym samym wpływają na powrót do wydajnej pracy.
Z przerw mózgowych korzystają nie tylko uczniowie, ale także nauczyciele. Pomagają poprawić tempo lekcji, jednocześnie zapewniając nauczycielowi i uczniom odświeżenie, skupienie i zaangażowanie.
Przerwy mózgowe to szybkie, zorganizowane przerwy wykorzystujące ruch fizyczny, ćwiczenia uważności lub zajęcia sensoryczne. Te ćwiczenia, które aktywują układ proprioceptywny (angażują mięśnie i stawy w ruchu) pobudzają w mózgu komórki Purkiniego. Te są największymi i zarazem jedynymi neuronami wyjściowymi kory móżdżku. Aksony neuronów Purkiniego przebiegają przez istotę białą móżdżku i stykają się z jądrami móżdżku lub jądrami przedsionkowymi. Neurony te zawierają hamujący neuroprzekaźnik GABA i białko wiążące wapń kalbindynę. Wydzielają neuroprzekaźniki, które wiążą się z receptorami, które hamują lub zmniejszają pobudzanie innych neuronów oraz odgrywają kluczową rolę w koordynacji, kontroli i uczeniu się ruchów.
Uczniowie, którzy uczą się i myślą inaczej, często łatwiej się męczą, mają niską tolerancję na frustrację lub problemy ze znalezieniem sposobu podejścia do swojej pracy. Zmiana czynności, którą wykonują przez kilka minut (12-latkowie poziom koncentracji mają na poziomie 14 minut), może pomóc przełamać te wzorce.
Dla wielu uczniów ruch jest idealnym odpoczynkiem dla mózgu. Dzieje się tak, ponieważ ćwiczenia zwiększają przepływ krwi do mózgu, co pomaga w skupieniu i uwadze. Po ćwiczeniach uczniowie pracują o około 20% szybciej. Ćwiczenia zmniejszają również stres i niepokój, ułatwiając skupienie się na ważnych zadaniach.
Relaksujące przerwy mózgowe mają podobne zalety. Pomagają wyciszyć uczniów i pozwalają, aby ich umysły uspokoiły się na tyle, aby móc się skupić. W przypadku uczniów, którzy stają się nadmiernie podekscytowani lub którym trudno jest się opanować, relaksujące przerwy mózgowe mogą być bardziej korzystne niż dodające energii. Po tych spokojniejszych przerwach uczniowie mogą wrócić do pracy, ponieważ dali przepracowanym obszarom mózgu czas na regenerację.
Z przerw mózgowych korzystają nie tylko uczniowie, ale także nauczyciele. Pomagają poprawić tempo lekcji, jednocześnie zapewniając Tobie i Twoim uczniom odświeżenie, skupienie i zaangażowanie.
Wielu nauczycieli nie wprowadza 3-5 minutowej przerwy mózgowej, bo jak twierdzą: „nie zdążą z materiałem”. Zastanawiam się wówczas ile minut tracą na zwracanie uczniom uwagi typu: „odwróć się”, „przestań się kręcić, bujać”, „teraz ja mówię”, „może wreszcie zaczniesz pisać” itp. Założę się, że trwa to zdecydowanie dłużej niż trwająca 5 minut przerwa dla mózgu. Takie uwagi nauczyciela negatywnie wpływają na wszystkich uczniów i samego nauczyciela. Przerwa mózgowa natomiast niesie korzyści dla wszystkich.