PROFIL ASPI I JEGO WYZWANIA
Przyglądając się szczegółowo niektórym mocnym stronom i wyzwaniom, które możesz dostrzec u osoby z profilem Aspergera, pamiętaj, że osoby z tymi profilami nie są do siebie podobne; mogą różnić się od siebie jeszcze bardziej pod względem obszarów swojej siły niż pod względem obszarów wyzwań.
Osoby o profilu Aspergera zwykle mają trudności z:
Regulacją sensoryczną:
- Niechęć lub pragnienie pewnych typów/intensywności bodźców sensorycznych.
- Ekstremalna wrażliwość lub względna niewrażliwość na widoki, dźwięki, zapachy, smaki lub tekstury. Wiele osób znacząco poprawia swoje przetwarzanie sensoryczne przynajmniej w pewnym stopniu, w miarę dojrzewania.
- Integrowanie wielu wrażeń na raz i nieodpowiednie reagowanie.
- Zakłócone/zaburzone planowanie motoryczne (wykorzystanie ciała do wykonania zadania w sposób sekwencyjny, płynny i ergonomiczny).
- Zaburzone przetwarzanie słuchowe, wizualne, które może przyczynić się do trudności z utrzymaniem się w różnych sytuacjach społecznych i w nauce.
Regulacją emocji i lęku:
- Zakłócona zdolność do rozpoznawania, jakie emocje się odczuwa i jak wyglądają one u siebie i u innych.
- Trudność w zrozumieniu gradacji emocji; dopasowanie reakcji emocjonalnej do ludzi, czynności i otoczenia.
Regulacją uwagi i impulsów:
- Kontrolowanie reakcji ucieczki lub walki, gdy jest się niespokojnym – zakłócone.
- Filtrowanie bodźców zewnętrznych niewłaściwe.
- Deficyt analizy istotnych i nieistotnych informacji.
- Utrzymywanie uwagi na nieistotnych, szczegółowych informacjach, pozbawionych analizy całości.
- Przenoszenie uwagi z jednej rzeczy na drugą utrudnione.
- Intensywne, wąskie, czasochłonne zainteresowania osobiste, czasami o charakterze ekscentrycznym, które mogą powodować izolację społeczną lub przeszkadzać w wykonywaniu codziennych zadań.
- Podatność na stres, czasami prowadząca do problemów psychologicznych lub emocjonalnych, w tym niskiej samooceny, depresji, lęku lub zachowań obsesyjno-kompulsyjnych.
Teorią umysłu/przyjmowaniem perspektywy:
- Deficytowe rozpoznawanie i rozumienie myśli, uczuć i intencji innych ludzi ze względu na tendencję do ignorowania lub błędnej interpretacji takich wskazówek, jak wyraz twarzy, mowa ciała i intonacja głosu.
- Słabe i niewydajne przetwarzanie informacji społecznościowych.
- Trudność z rozumieniem jak być taktownym.
Elastycznym myśleniem:
- Słabe radzenie sobie ze zmianami w znanych rutynach i schematach.
- Widzenie tylko jednego sposobu wykonania zadania/rozwiązania problemu.
- Utrudnione przyjmowanie opinii, porad, sugestii lub pomocy od innych osób.
- Zmiana może wywoływać niepokój, podczas gdy znajome przedmioty, ustawienia i rutyny dają poczucie bezpieczeństwa. Jednym z rezultatów jest trudność w przechodzeniu z jednej czynności do drugiej: z jednej klasy do drugiej, z pracy do obiadu lub z mówienia do słuchania.
Centralną koherencją spójnością/uogólnieniem/główną ideą
- Słabe widzenie całościowego obrazu ze względu na tendencję do skupiania się na szczegółach danej sytuacji.
- Kłopot z abstrahowaniem głównej myśli z tekstu lub rozmowy.
- Słabe rozpoznawanie i kategoryzowanie informacji.
- Zakłócone rozumienie złożonych lub abstrakcyjnych pojęć.
- Trudność z uogólnianiem umiejętności z jednego ustawienia do drugiego.
Funkcjonowaniem wykonawczym/rozwiązywaniem problemów:
- Trudność w organizowaniu myśli i materiałów.
- Kłopot z wyrażeniem myśli na piśmie.
- Duże trudności w zarządzaniu czasem.
- Słabe ustalanie priorytetów, inicjowanie i kończenie zadań.
- Zaburzone generowanie nowatorskich lub alternatywnych rozwiązań.
Pragmatyką społeczną:
- Bycie niezręcznym lub niegrzecznym i nieumyślne denerwowanie innych.
- Niedostrzeganie i niepoprawna interpretacja komunikacji niewerbalnej innych osób (gesty, pozycja ciała, wyraz twarzy i ton głosu).
- Słabe modulowanie własnej komunikacji niewerbalnej.
- Słabe inicjowanie, dołączanie i utrzymywanie rozmowy.
- Odpowiednie bez używania humoru i sarkazmu; słabe zrozumienie, jak inni ludzie używają sarkazmu i humoru.
- Poczucie inności i odłączenia od reszty świata; nie „pasowanie do reszty” — czasami nazywanym syndromem „niewłaściwej planety”.
Samoświadomością:
- Słabe/nieprawidłowe postrzeganie i wyrażanie własnych uczuć.
- Niezrozumienie/ słaba akceptacja własnych mocnych i słabych stron.
- Brak opracowywania strategii kompensowania słabych stron i budowania na mocnych stronach.
- Słaba wiedza, kiedy ktoś potrzebuje pomocy; prosić o pomoc.
- Ogromna trudność w rozpoznawaniu i ochronie przed prześladowcami.
Chroniczne zmęczenie:
- Trudności z snem.
- Zmęczenie spowodowane stymulacją sensoryczną w określonych środowiskach.
- Zmęczenie spowodowane świadomym umysłowym przetwarzaniem informacji, które inni mogą przetwarzać intuicyjnie.
- Wyczerpanie spowodowane łatwo wyzwalanym układem nerwowym (aktywna reakcja „walcz lub uciekaj”).
Szanując możliwości i człowieczeństwo osób z zespołem Aspergera, nie należy lekceważyć ich zmagań i cierpienia, jakie mogą znosić. Społeczeństwo zaprojektowane i zdominowane przez neurotypową większość może wydawać się niesympatyczne, a nawet przytłaczające dla osoby Aspi.